Tot enkele weken geleden beperkten de vlieglessen zich tot momenten waarop de lucht helder genoeg was om de vlucht volledig op zicht te kunnen uitvoeren. Dit betekent onder meer dat het vliegen door wolken absoluut uit den boze was. Sinds enkele weken doet men een poging mijn klasgenoten en mij ook het zogenaamde instrumentvliegen bij te brengen, waarbij je je niet langer oriënteert door middel van zicht buiten, maar volledig op basis van de instrumenten binnen de cockpit. Dit instrumentvliegen wordt in de volksmond ook wel blindvliegen genoemd. Maar dat dit blindvliegen zonder spatie, soms heel gemakkelijk ontaardt in blind vliegen met spatie leerde mij de lessen van de afgelopen weken…
U heeft misschien weleens gehoord dat iemand die leert vliegen een zeker vlieggevoel ontwikkelt. Dit gevoel wordt soms omschreven met het Engelse “seat of the pants”, hetgeen zich in het Nederlands vrij laat vertalen als “gevoelige kont”. Het ware in het geheel niet onmogelijk geweest dat ik enkele weken geleden nog in een verhaal als dit enigszins triomfantelijk en met gepaste trots zou hebben gesuggereerd in het bezit te zijn van een dergelijk gevoelige kont. Niets blijkt echter minder waar, want (dames en heren opgelet!) het gevoel in de kont blijkt namelijk in grote maten afhankelijk te zijn van de ogen!
De stand van het vliegtuig ten opzichte van de horizon is allesbepalend voor hoe het vliegt. Een te lage neus geeft een te hoge snelheid en laat het vliegtuig soms dalen. Een te hoge neus levert het tegenovergestelde en als de vleugels scheefhangen dan beschrijft het vliegtuig een bocht. Tijdens het vliegen met goed zicht werken je ogen en kont samen om je brein voortdurend te voeden met de juiste informatie om voortdurend een correcte vliegstand te handhaven. Tijdens het instrumentvliegen moet je het echter doen zonder dit duo. Het belangrijkste instrument is daarom de zogenaamde kunstmatige horizon. Dit instrument geeft een weergave van wat je met voldoende zicht buiten de cockpit zou zien en stelt je dus in staat de juiste stand van het vliegtuig te handhaven. Het is daarom essentieel het grootste deel van je aandacht te vestigen op dit instrument.
Om het vliegen in een wolk te simuleren en alle referentie buiten de cockpit weg te nemen dragen wij tijdens de lessen een speciale bril. Deze bril geeft vrij zicht op de instrumenten, maar belemmert het zicht naar buiten. Hierdoor raak je tijdens het vliegen het contact met wat er buiten gebeurt volledig kwijt en inderdaad: al na enkele minuten vliegen laat je kont je volledig in de steek. Maar helaas blijft het daar niet bij, want zeker tijdens de leerfase is er soms zoveel waarop je tegelijk moet letten dat de aandacht voor de kunstmatige horizon weleens verslapt om er na enkele seconden achter te komen dat je bijna op de kop vliegt of stijl naar beneden duikt, terwijl je zou zweren gewoon netjes rechtop te vliegen. Zo word je niet alleen in de steek gelaten, maar zelfs gefopt door je eigen kont. Iets waarover in mijn middelbareschooltijd in ieder geval nog niets in het biologieboek stond!
