donderdag 23 december 2010

Bird-banger

Na mijn eerder beschreven avontuur in Engeland waarbij in het kader van mijn opleiding tot examinator in het Engels voor luchtvarenden een zekere Ivanov beweerde zijn eigen helikopter te willen frituren ben ik de laatste weken al een aantal keren ingezet om de beschreven taaltoetsen af te nemen. Hoewel de teller van het door mij aantal afgenomen toetsen nog niet eens de tien heeft bereikt heeft dit toch al een aantal memorabele momenten opgeleverd. Uiteraard vereist mijn rol als examinator dat ik discreet omga met de resultaten van kandidaten. Eén uitspraak wil ik de Engelssprekende lezer desondanks niet onthouden.

Toen ik afgelopen weekend met één van de kandidaten een gesprekje voerde over hoe gevaarlijk vogels kunnen zijn voor vliegtuigen. Beschreef hij een lichtkogel die speciaal bedoeld was om vogels te verjagen. Of het nu ligt aan de wat gebrekkige talenkennis van de kandidaat of aan de dubbelzinnige geest van de examinator; ik kon niet anders dan de wat beteuterde kandidaat gierend van het lachen meedelen dat het examen hiermee klaar was. De titel van dit verhaal draagt namelijk de wel zeer dubieuze naam die hij gaf aan het beschreven gadget.

Zo high als een butterfly

We hebben het allemaal weleens in een film gezien; een vliegtuig die cabinelucht verliest. Steevast gaat dit gepaard met een harde knal, rook, rondvliegende brokstukken en vooral veel lawaai. Om de dramatiek nog wat kracht bij te zetten is daarna meestal te zien hoe de passagiers tegen een lokale orkaan in naar hun zuurstofmasker reiken en deze uiteindelijk met veel pijn en moeite op hun neus zetten. Dit in tegenstelling tot de manier waarop de stewardess dit voor iedere vlucht doorgaans zeer elegant demonstreert in een verwoede poging vooral haar vers gekapte haar niet te verruwineren. Hoewel beide misschien geen natuurgetrouwe weergave zijn van de werkelijkheid is het natuurlijk wel zo dat in het wegvallen van de luchtdruk een gevaar schuilt. Ademen zonder voldoende aanwezige lucht schijnt immers nogal een vreemde uitwerking te hebben op de mens. Omdat ik nog steeds de ambitie heb om als hoogvlieger te werken is dit gevaar mogelijk ook op mij van toepassing.

Wat gebeurt er eigenlijk? Omdat op grote hoogte een zeer lage luchtdruk heerst, kan er niet voldoende zuurstof worden opgenomen in het bloed. Om dit tekort aan zuurstof te voorkomen worden vliegtuigcabines kunstmatig onder druk gehouden. In het geval er hiermee iets mis gaat kan er dus alsnog een zuurstoftekort ontstaan. In het geval dit op de beschreven Hollywood-manier gebeurt is het niet zo moeilijk te raden dat het opzetten van een zuurstofmasker tot de aanbevelingen strekt. Helaas kan de luchtdruk ook ongemerkt weglekken en in dat geval kan het gebeuren dat je je helemaal niet bewust bent van zuurstofgebrek en deze situatie is zo mogelijk nog gevaarlijk dan de eerstgenoemde.

De meeste mensen worden door een gebrek aan zuurstof in eerste instantie vrolijk en later overmoedig. Enige tijd later is men niet meer in staat een beslissing te nemen en kort daarop wordt de controle over het lichaam verloren. In een later stadium zal het bewustzijn worden verloren en uiteindelijk volgt het onvermijdelijke... Genoeg reden dus om te zorgen dat je je ruimschoots voor die tijd bewust bent wat er gebeurt. Door mijn huidige baan bij 's lands luchtstrijdkrachten werd ik daarom een tijdje geleden getipt om eens deel te nemen aan een door mijn werkgever georganiseerde hoogtetraining. Om de gevolgen van zuurstoftekort te leren herkennen en daardoor tijdig ingrijpen mogelijk te maken kon ik zodoende enkele weken geleden in een veilige omgeving, begeleid door professionals, de gevolgen van zuurstofgebrek ervaren. En wat een ervaring is dat...

Na een uitgebreide briefing, begint de daadwerkelijke oefening. Met nog wat andere slachtoffers neem ik, voorzien van zuurstofmasker, plaats in een hermetisch gesloten tank. Uit deze tank wordt de zuurstof gepompt tot een druk die gelijk is aan de druk op 8000 voet hoogte (bijna 2500 meter). Daarna knalt er in één klap zoveel lucht weg dat het lijkt alsof we ineens op 27000 voet (ruim acht kilometer) terecht zijn gekomen. Los van de knal en wat damp ontbreekt het verder overigens aan alle Hollywood-verschijnselen, waardoor een oude mythe is ontkracht. Wel treedt bij een ieder een in de films onderbelicht fenomeen op. De zojuist genuttigde lunch in het maag-darmkanaal weet niet beter dan dat het nog steeds op zeeniveau ligt. De daarin aanwezige gassen zetten dus aardig uit en dit gaat onvermijdelijk gepaard met collectief flatulisme.

Kort daarop wordt verzocht het zuurstofmasker af te nemen. Tegen alle verwachtingen in, merk ik daar, los van de geur van de genoemde lunches, niets van. Ademen gaat gewoon door en zelfs het feit dat dat automatisch wat sneller gaat valt niet echt op. Ondertussen worden er wat puzzeltjes uitgedeeld die ook mijn nichtje van vijf met gemak zou kunnen maken. "Maar ohw, ohw, wat gaan die alom bekende doolhofjes en nummertekeningetjes mij ontzettend goed af." Ondertussen let ik goed op wat ik voel. Die dingen zijn namelijk mijn aanwijzing voor het geval ik in het echt iets dergelijks meemaak. "Maar hé, ik doe dit allemaal zonder zuurstof en dat gaat goed man, dus ik hoef helemaal niet meer op te letten! Toch?" De euforie wordt aldoor maar groter en dat ik inmiddels een gloeiend hete rug heb gaat bijna aan mij voorbij. "Kijk mij deze puzzeltjes eens even goed doen!" En dan opeens... Gebeurt er iets volkomen onaangekondigdst, iets dat ik nog nooit in een Hollywood-film heb gezien. Of toch? Ooit, toen ik nog heel klein was… “Nou zeg, dat is toch niet… dat is toch niet Dombo?” Inmiddels is er kennelijk toch iets gebeurd dat met het gebrek aan zuurstof te maken kan hebben. Ik zie serieus een roze olifant voorbij vliegen en misschien is het daarmee toch tijd geworden om er mee te stoppen.

Met het zuurstofmasker weer veilig voor is binnen enkele seconden alles weer normaal en is het enige dat nog vliegt mijn zoveelste dosis drijfgas. Tot mijn schaamte moet ik verder ontdekken dat ik het doolhofje ben begonnen bij de uitgang en dat ik de ingang nooit heb teruggevonden. Bij de nummertekening blijk ik alleen de even nummers te hebben verbonden. Wel zal mij bijblijven hoe heet mijn rug ineens werd. Eentje om te onthouden en nooit meer te vergeten omdat het mij ooit wellicht het vege lijf kan redden! Tot slot bedenk ik mij dat het ook voor Hollywood tijd wordt iets met deze training te doen. Om het allemaal wat realistischer te maken zouden ze twee items moeten toevoegen aan de bewuste scènes: het roze broertje van Dombo en last but not least een paar goede scheten!

zondag 5 december 2010

I fry Helihoptor

Toen ik u voor het laatst schreef over mijn avonturen met de jet van Yvette en de radio op Teuge vielen de mussen nog dood van het dak. Naar verluid was deze week de koudste 1e week van december ooit. En mocht deze dubieuze eer toch aan deze week voorbij gaan dan toch illustreert dit schril contrast de geruime tijd die ik u inmiddels alweer van verhalen heb onthouden. In de tussentijd was er wat mij betreft over mijn proces van zweefvlieger naar hoogvlieger dan ook weinig te melden. Desalniettemin is het algemene beeld wel optimistischer dan enkele maanden geleden en lijkt er toch wat beweging in de markt voor piloten te komen en ik houd dan ook goede hoop dat ik de komende jaren ergens nog mijn stoeltje in de cockpit bemachtig.

Hoewel bovenstaande wellicht anders doet vermoeden heb ik afgelopen tijd verre van stil gezeten. Voor mijn huidige baan bij de luchtmacht heb ik meerdere cursussen gevolgd, waarvan een aantal in het verre België. Verder geef ik inmiddels alweer aan de derde groep theorieles op de door mij zo geliefde Terletsche vliegheide en tot slot heb ik een weekje vertoefd in het Zuid-Engelse Plymouth voor een heel bijzondere cursus waarover ik u graag wat meer vertel.

Internationaal is het sinds enkele jaren een vereiste dat piloten en verkeersleiders aantonen voldoende bekwaam te zijn in de Engelse taal alvorens zij zich via de radio in de ether mogen laten horen. Een ieder die dit wenst te doen moet daarvoor een examen afleggen waarvoor een cijfer op de schaal van 1 tot 6 kan worden gehaald. Een 1 wordt gegeven aan iemand die het gesprek begint met “No comprendo God Mornin’ ” of woorden van gelijke strekking en een 6 aan iemand die vloeiend spreekt. Omdat ik zelf ben gezegend met deze hoogste waardering in mijn vliegbrevet kan ik worden opgeleid om anderen te beoordelen. Op verzoek van het management van Terlet was dat dan ook waar mijn uitstapje naar Plymouth een week lang om draaide.

Deze week bestond er met name uit dat ik samen met metgezel Goos, of zoals de Engelsen hem noemen ‘Goose’ (“ohw; does that make me Maverick?”) , de hele week heb geluisterd naar opnamen van Alie uit Katar (“I, pilut, aircraft, big”) tot Julio uit Brazilië (“Can you tell me your name?” “Yes, I am a pilot.”). Tijdens mijn examen stuitte ik op Ivanov uit Petersburg die, zoals de titel van dit stukje al illustreert, zijn eigen helikopter wilde frituren. Nu even afwachten wat voor opnames Harrie, Paul, Eddy, Robert, Cor en al die andere Terletters zullen opleveren…